بسیاری افراد مسن تر از سنشان به نظر میرسند. تحقیقات در مورد علت های پیری زودرس نشان داده است که استرس تاثیر بسیاری در این مورد دارد؛ چون بدن در شرایط بحرانی زودتر از پا در میآید. موسسه استرس آمریکا این فرآیند تخریبی را مورد بررسی قرارداده و به نتیجه رسیده است که:
بیشترین مشکلات سلامتی در اثر استرس به وجود میآیند.
محققان بیمارستان دانشگاه هایدلبرگ طی مطالعهای، پزشک جوانی را به مصاحبهای کاری فرستادند و او را مجبور کردند به مدت سی دقیقه سوالات پیچیده ریاضی را حل کند و به این ترتیب استرس او را بیشتر کردند. پس از زمان مشخص، از او تست خون گرفتند و مشخص شد آنتی بادیهای بدن او به همان صورت به استرس واکنش نشان داده بود که به پاتوژن میدهد. استرس موجب فعال کردن سیستم ایمنی بدن شده بود. مشکل شود این جاست که این واکنش نه تنها عوامل مضر را خنثا میکند بلکه به سلول های سالم هم آسیب میرساند؛ که در نتیجه باعث پیری زودرس آنها میشود.
در دانشگاه کالیفرنیا نیز مطالعه مشابهی انجام شد. از سی و نه زن که به دلیل داشتن فرزند بیمار استرس بالایی داشتند اطلاعات و تست گرفته شد و پی بردند این افراد نسبت به مادرانی که فرزندان سالم دارند از استرس بیشتری رنج می برند. آنان پی بردند که استرس با تضعیف ساختار سلولی که با نام تلومرا شناخته می شود و بر بازسازی سلولی اثرگذار است، پیری سلول را تشدید میکند.
همان گونه که مطالعات نشان داده است هر چه میزان استرس بیش تر باشد، انحلال سلولی هم بیشتر خواهد بود.
عملکرد استرس چگونه است؟
امروزه انسانها در سرعتی دیوانه وار و رقابتی دائمی زندگی میکنند. در این تب داغ استرس پاسخی طبیعی به اطلاعات بالقوه خطرناک و برای بدن مشکل ساز است. از لحاظ تئوری این واکنش مفید است؛ چون به ما کمک میکند که در محیط پر از دشمن دوام بیاوریم. طی روند تکامل، ما برای مقابله با شرایط دشوار و فرار از چنگال درندگان از این روش استفاده کرده ایم.
زنگ خطری که در سر ما به صدا در میآید نورونهای غده هیپوفیزمان را فعال میکند. در اثر فعال شدن غده هیپوفیز، هورمون کورتیکوتروپین آزاد میشود که توسط سیستم عصبی سمپاتیک در بدن جاری میشود. پس از آن غدد فوق کلیه، آدرنالین و کورتیزول آزاد میکنند. آدرنالین میزان و تعداد تنفس را افزایش میدهد و عضلات را برای حرکت آماده میکند؛ که در نتیجه بدن آماده مقابله با خطر میشود.
ای فرآیندها در حالت متعادلشان مفید هستند و به ما کمک میکنند چالشهای زندگی روزانه را برطرف کنیم. اما استرسی که امروز انسانها در معرض آن قرار دارند، بسیار زیانبار است. استرس دراز مدت اثری تخریبی دارد و شرایط اضطرار دائمی، بر نورونهایی که با حافظه در ارتباط هستند، تاثیر میگذارد. همچنین استرس مانع ترشح برخی از هورمونهایی میشود که کمبودشان در بدن باعث افسردگی میشود. اثرات ثانویه آن شامل تحریک پذیری، بی خوابی، اضطراب و فشارخون بالاست.
از این رو، هرچند چالشها برای فعال نگاه داشتن مغز و بدن مفیدند، اما به منظور جلوگیری از پیری زودرس باید سبک زندگی پراسترس خود را تغییر دهیم.